Göbek yağı, günümüz sağlıksız yeme koşullarındaki en büyük sorunlarından biridir. Bu sorunu hızlıca gidermek için çoğu zaman bir sürü kilo verme yöntemlerine başvurulur. Bazen de kilo vermek gibi düşüncesi olmayanlar yakalandıkları hastalıkların etkisini azaltmak için zayıflamaya çalışırlar. Kısacası herkesin zayıflamak için geçerli sebepleri her zaman vardır.
Fazla kilolu olmak yani obezite, dünya genelinde gittikçe artan bir orana sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan araştırmalarda; 2008 yılında 1,4 milyar insanın fazla kilolu, 400 milyon insanın obez olduğu, 2015 yılında ise 2,3 milyar insanın fazla kilolu, 700 milyon insanın obez olduğu tespit edilmiştir. (Kaynak)
Obezitenin en önemli başlangıç noktalarından biri göbek yağlanmasıdır. Göbek kısmının yağlanması çeşitli sorunları da beraberinde getirir. Örneğin, hayati organları çevreleyen visseral (iç organ yağı) adındaki bir yağ türü karnın yakınında birikme eğilimindedir. Bu yağ türü, kalp hastalığı, diyabet ve başka pek çok ciddi rahatsızlıklar için risk faktörüdür.
Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Bozuklukları Enstitüsü (NIDDK)’nün göbeğin aşırı yağlanmasını da içeren obezitenin neden olduğu sağlık sorunlarına ilişkin açıkladığı rapora göre (Kaynak):
- Tip 2 Diyabet
- Koroner kalp hastalığı
- Metabolik sendrom
- Bazı kanser türleri (Bağırsak, rahim, pankreas gibi kanserler)
- Uyku apnesi
- Kireçlenme
- Safrakesesi rahatsızlığı
- Karaciğer yağlanması
- Hamilelik komplikasyonları
Kiloya bağlı olarak oluşması muhtemel bu rahatsızlıkları, toplam vücut ağırlığının yaklaşık olarak %5’ini (ortalama 10-20 kilo) vererek risklerini azaltabilirsiniz.
Nasıl ve Neden Kilo Alınır
Kilo verme yolculuğundaki en büyük engellerden biri göbek yağlarıdır. Ne yapsanız ne etseniz bir türlü kolayca kurtulmak mümkün olmaz. Kurtulamadığınız müddetçe de insanı kilo vermekten soğutur. Zaten bu nedenle inatçı yağ olarak da adlandırılır.
Peki neden birçok insan diyet programlarına ve değiştirilen beslenme şekillerine rağmen kilo almaya devam ediyor? Yukarıda değindiğimiz üzere karın bölgesinde bulunan visseral yağının vücuttan atılması kolay iş değildir ve buna neden olan pek çok faktör bulunur. Bu faktörler genel olarak şunlardır:
- Tüketilen taze ve bitkisel gıdaların azalması ile işlenmiş ya da paketlenmiş yiyecek tüketiminin artması.
- Son yıllardaki doymuş, trans yağ içeren ve bir sürü sağlıksız madde bulunan fastfood ürünlerinin tüketimindeki artış.
- Şekerli gıdaların aşırı tüketimi. Unutmayın, şeker sadece tatlılarda bulunmaz. Yediğiniz birçok üründe şeker bulunur ve eğer yediğiniz şeyin içinde neler olduğunu kontrol etmezseniz bilmeden fazla miktarda şeker tüketebilirsiniz.
- Uyku, spor gibi sağlıklı alışkanlıklara daha az zaman ayırmak.
- Yüksek alkol tüketimi. Fala alkol, iltihaplanma, karaciğer hastalıkları ve diğer birçok hastalığa neden olabilir. Bazı araştırmalar, alkolün yağ yakımını baskıladığı ve alkolden gelen fazla kalorilerin bir kısmının göbek yağı olarak depolandığını ortaya çıkarmıştır. (Bira göbeği terimi buradan gelmektedir)
- Düşük proteinli beslenme şekli. Yeterli miktarda protein almıyorsanız metabolizmanız yavaşlar. Tam tersi protein miktarı yeterli olur ise protein size tokluk hissi verir, metabolizma hızını arttır ve kalori alımını otomatik olarak aza indirir.
- Duygusal her anın vermiş olduğu etkiyle abur cuburlara yönelmek. (Çoğu insan sevinse de üzülse de yemek yemeyi tercih ediyor)
- Genetik nedenler. Annenin hamilelik sırasındaki alışkanlıkları ve vücut yapısı bebek üzerinde etki oluşturabilmektedir.
- Fiziksel aktivitelerin sınırlı olduğu çalışma alanları. Eğer masa başı iş yapıyor ve aktif bir yaşam tarzınız yoksa bu da zamanla kiloya sebep olur.
- Vücuttaki yağların yakımını sağlayabilecek hormonların zarar görmesi, akabinde ortaya çıkan çeşitli sağlık sorunları.
- Yine sağlık sorunlarına bağlı ilaç almak ve kilonun ilacın bir yan etkisi olarak oluşması.
- Son olarak, yapılan bir araştırma göstermiştir ki; kilo almada arkadaş, kardeş ya da eş gibi yakın insanlar rol oynamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre bir arkadaşınızın obez olması halinde %57, kardeşinizin obez olması halinde %40 ve eşinizin obez olması halinde %37 oranında sizin de obez olma ihtimalinizi arttığı görülmüştür.
Göbek Yağı Neden Birikir?
Visseral yağı, en tehlikeli yağlardan biridir. Bu inatçı yağ, karaciğer, böbrek ve sindirim organları dahil vücudun birçok hayati organlarına yakın oluşur. Bu yağ, kandaki bileşikleri serbest bırakması ve hormon seviyelerini değiştirmesi nedeniyle bir bakıma organa benzer.
Visseral yağı, vücut için çok önemli organlara yakın depolandığında, kan dolaşımına girmesi ve tüm vücudu dolaşması daha kolay hale gelir. Bu da kalp damar tıkanıklığı, hipertansiyon ve metabolizmanın zarara uğraması gibi sorunlara yol açar. İnsülin, leptin, kortizol ve ghrelin gibi hormonların düzgün çalışmaması karın yağlarının birikmesine neden olur. Karın yağlarının göbekte birikmesine neden olan bazı faktörler şunlardır:
- Karbonhidratlar. Gerektiğinden fazla karbonhidrat tüketmeniz kan şekerinde yükselmeye sebep olur. Kan şekeri yükseldiğinde de göbek yağı dahil böbrek ve kalp-damar hastalıklarına sebep olur.
- Ghrelin ve leptin. Bu iştah hormonları yemek öncesi, yemek sırasında ve sonrasında ne kadar aç olunduğunu ve yeterince tok olup olmadığınızı kontrol eder. İşlenmiş, sağlıksız maddeler barındıran yiyeceklerin tüketilmesi, bu hormonların işleyişinin bozulmasına neden olur. Bunun sonucunda açlık ve tokluk hislerini kontrol etmek zorlaşır, çabuk acıkır ve gereğinden fazla yemek yemiş olursunuz.
- Kortizol. Aynı zamanda stres hormonu olarak bilinir. İçinde bulunduğunuz duygusal ve fiziksel durumlarda kortizol hormonu daha fazla salınır. Bazı temek fonksiyonlar için bu stres hormonuna ihtiyaç duyulsa da fazlası göbek çevresinde yağ birikimine neden olabilir. Bu hormon aşırı olarak salgılandığında bazı insanlarda iştah artışı, uyku düzeninin bozulması ve diğer başka rahatsızlıklar üzerinde etkisi olur.
Visseral (iç organ yağı) yağının göbek ve diğer hayati önem taşıyan organ çevresinden azaltılması için doğru bir diyet programı, sağlıklı bir yaşam tarzı ve fiziksel aktivitelere ihtiyaç vardır. Yapılan araştırmaların ortak çıkardıkları sonuç yağın ancak bu şekillerde azaltılabileceğidir. Bu yağın vücuttan kolayca atılabilmesi kolay değildir, hatta alışkanlıkları değiştirmeye başladığınızda ilk başta size zor gelecektir. Ancak zamanla yaptığınız tüm değişiklikler verimli hale gelecek ve daha sağlıklı olduğunuzu hissetmeye başlayacaksınız. Bununla birlikte sağlıklı olmayı, daha fit görünüme sahip olmaya daha çok isteyeceksiniz.
Kaynaklar:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3539140/
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/dunyada-obezitenin-gorulme-sikligi.html
http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/obezite-genetik-midir
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17652652
